این میوه در ظاهر محصولی ساده است، اما اگر حساسیت این را دارید که مواد غذایی خود را به بهترین شکل آن مصرف کنید، این یادداشت کوتاه درباره نگهداری خرما میتواند برای شما راهگشا باشد. زیرا انواع خرما نیز مانند دیگر مواد غذایی نگهداریشان ظرافت خاص خود را داراست. و این امر نه فقط برای حفظ طعم و بافت، بلکه برای جلوگیری از ترش شدن، شکرک زدن یا کپک نیز حائز اهمیت است. تفاوت میان خرمای خوب و خرابشده، اغلب فقط در جزئیات نگهداری خرما است. در استک، این جزئیات همانقدر اهمیت دارند که کیفیت اولیه میوه.
منبع: Date canning – National library of medicine (Biotchnology information))
نگهداری خرما؛ داخل یخچال یا بیرون؟
پاسخ به این سؤال بستگی دارد به نوع خرما و روش مناسب نگهداری آن.
- خرماهای نرم و نیمهمرطوب مانند خرمای مضافتی یا خرمای کبکاب بهتر است در یخچال نگهداری شوند. این خرماها بهدلیل رطوبت بالا، در دمای محیط سریعتر تخمیر میشوند و طعمشان به ترشی میزند.
- خرماهای خشکتر مانند خرمای پیارم یا خرمای زاهدی را میتوان در دمای محیط خنک و خشک، دور از نور مستقیم نگه داشت؛ مثلاً در کابینت یا انبار خانگی با تهویه ملایم.
البته باید درنظر داشت که برای نگهداری خرما در محیطهای گرم و مرطوب (مثلاً جنوب ایران یا شهرهای ساحلی)، حتی خرماهای خشک هم بهتر است در یخچال نگهداری شوند تا از تجمع قند و کپکزدگی پیشگیری شود.
نشانههای خرمای ترش شده
خرمایی که ترش شده باشد معمولاً یکی از نشانههای زیر را دارد:
- بوی سرکه یا ترشیدگی
- چسبناک شدن غیرعادی سطح میوه
- وجود نقاط سفید یا حالت گازی در بسته
ترش شدن معمولاً نتیجهی تخمیر طبیعی قندها به دلیل گرما، رطوبت زیاد یا نگهداری طولانیمدت در بستههای غیرهوابند است.
برای جلوگیری از این اتفاق، خرما را در ظرف دربسته و بدون رطوبت سطحی نگه دارید. اگر بسته را باز کردهاید، هواگیری آن را با کیسه فریزری یا ظرف وکیوم حفظ کنید.
آیا باید خرما را شست؟
اگر خرما فلهای تهیه شده و مطمئن نیستید که در مراحل بستهبندی بهدرستی شسته و خشک شده باشد، بهتر است دقیقا فقط قبل از مصرف شسته شود. یعنی به آن اندازه که میخواهید مصرف کنید بشویید. به زبان سادهتر: درصورتی که قصد نگهداری خرما برای بازههای طولانیتر دارید در هربار مصرف فقط به میزان آن وعده بشوییدش.
همچنین این شستن خرما باید با دقت و رعایت نکات زیر انجام شود:
- شستن خرما باید سریع باشد و با آب خنک انجام شود.
- سپس خشک کردن کامل آن با دستمال تمیز ضروری است.
- خرمای مرطوب اگر خشک نشود، سریعتر کپک میزند یا شکرک میزند.
در مورد خرماهای بستهبندیشدهی استک (یا دیگر برندهای معتبر) نیازی به شستوشو نیست، چون فرآیند شستوشوی صنعتی و خشکسازی کنترلشده دارد.
شکرک زدن خرما؛ نشانهی خرابی است؟
نه همیشه.
شکرک زدن یا سفیدک سطحی خرما اغلب نتیجهی خروج قند طبیعی از بافت میوه در اثر تغییر دما است، نه فساد.
اگر خرما هنوز بوی طبیعی دارد و مزهی ترش یا کپکزده نمیدهد، میتوانید با گرمکردن کوتاه (مثلاً قرار دادن ظرف خرما در دمای محیط یا کمی در مجاورت بخار آب) قند را دوباره به بافت بازگردانید.
اما اگر علاوه بر شکرک، خرما بوی ترش یا حالت لزج دارد، نشانهی فساد است و باید دور ریخته شود.
نگهداری خرما در استک
در استک، خرماها در مرحلهی پس از سورت، در دمای کنترلشده بین ۰ تا 4 درجه نگهداری میشوند تا قند طبیعی و بافت میوه و خواص خرما پایدار بماند. تجربهی چندین ساله در زنجیرهی تأمین نشان داده که ثبات دما مهمتر از سردی مطلق است؛ تغییر دمای ناگهانی (مثلاً بیرون آوردن و دوباره گذاشتن خرما در یخچال) عامل اصلی شکرکزدگی است.
در خانه نیز همین قاعده برقرار است: نگهداری خرما بهشکل صحیح به معنای قرار گیری آن در یک مکان ثابت، با دمای یکنواخت است. مثلا دمای یخچال عموما 4 درجه است که کاملا قابل قبول به شمار میرود.
مرور سریع نحوه نگهداری انواع خرما
| انوع خرما | محل ایدهآل | دما ی مطلوب | رطوبت مناسب | یخچال؟ | شستشو اولیه؟ | حدود ماندگاری | حفظ تازگی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| پیارم | جای خشک و خنک (کابینت یا انباری) | ۱۵–۲۲ درجه | پایین (خشک) | خیر (اختیاری) | خیر | ۱۲–۱۸ ماه | دور از نور مستقیم خورشید |
| مضافتی | یخچال (کشوی میوه) | ۰–۵ درجه | متوسط-بالا | بله | خیر | ۴–۶ ماه | در ظرف دربسته یا کیسه زیپلاک |
| کبکاب | جای خشک و خنک | ۱۵–۲۲ درجه | پایین | خیر (اختیاری) | خیر | ۸–۱۲ ماه | در ظرف شیشهای یا پارچهای |
| زاهدی | دمای اتاق | ۱۸–۲۵ درجه | خیلی پایین | خیر | خیر | ۱۲–۲۴ ماه | در ظرف دربسته، دور از رطوبت |
| خاصویی و شاهانی | یخچال (کشوی میوه) | ۰–۵ درجه | متوسط | بله | خیر | ۳–۵ ماه | در کیسه پارچهای برای تنفس |
جمعبندی
نگهداری درست خرما، احترام به ذائقه شماست. وظیفه ای که ما در استک انجام دادهایم پس از هر خرید بر عهده شما خواهد بود تا بتوانید در مدت زمان طولانی تری از خرمای خود لذت ببرید.
خرما اگر در جای خنک و خشک، دور از نوسان دما و رطوبت نگه داشته شود، تا ماهها تازه میماند.
خرما را در ظرف تمیز و بسته نگه دارید، در صورت نیاز با احتیاط بشویید و از نوسانات دما پرهیز کنید.
با این چند اقدام ساده، میتوانید طعمی ماندگار از یک میوه اصیل را حفظ کنید — طعمی که استک آن را نه فقط تولید، بلکه مراقبت میکند.
درباره نگهداری خرما سوالات دیگری دارید؟ برای پرسیدن آنها با پشتیبانی خرمای استک ارتباط بگیرید.
سوالات متداول درباره نگهداری خرما:
-
آیا خرما را باید شست؟
به شکل کلی خیر. اما اگر خرما فله ای بوده و از محل مطمئنی خریداری نگردیده، بهتر است دقیقا پیش از مصرف بشویید و خرمای شسته شده را طی 24 ساعت مصرف کنید تا احتمال ترشیدگی هرچه کمتر شود.
-
بهترین جای نگهداری خرما پیارم کجاست؟
پیارم نیمهخشک است؛ در جای خشک و خنک (کابینت یا انباری) تا ۱۸ ماه تازه میماند. اگر هوا خیلی گرم است، در یخچال هم مشکلی ندارد، فقط در ظرف دربسته بگذارید تا رطوبت نگیرد.
-
خرما مضافتی را چطور نگه داریم که سیاه و نرم بماند؟
حتماً در یخچال و در ظرف دربسته یا کیسه زیپلاک. این کار جلوی خشک شدن و جذب بوی یخچال را میگیرد. تا ۶ ماه مثل روز اول تازه میماند.
-
آیا میتوان خرما را فریز کرد؟
بله! همه انواع خرما (بهویژه مضافتی و پیارم) را میتوانید تا ۱۲–۱۸ ماه فریز کنید. فقط در کیسه فریزر یا ظرف دربسته بگذارید. برای مصرف، چند ساعت در دمای اتاق بگذارید. طعم و بافت تقریباً مثل روز اول برمیگردد.
-
نشانه خراب شدن خرما چیست؟
بوی ترشیدگی یا الکل، کپک سفید/سبز، یا سفت شدن غیرعادی (بهجز زاهدی که طبیعی است). اگر شک دارید، یک دانه را بچشید -طعم ترش یا تلخ یعنی خراب شده-
-
خرما را در شیشه یا پلاستیک نگه داریم؟
شیشه بهتر است چون رطوبت و بو را جذب نمیکند. اگر پلاستیک استفاده میکنید، حتماً زیپلاک یا ظرف دربسته باشد. برای پیارم و زاهدی، ظرف شیشهای در دمای اتاق عالی است.
-
خرما شکرک زده یعنی خراب شده؟
خیر! شکر زدن (شکوفه سفید) کاملاً طبیعی است و نشانه خلوص و کیفیت بالاست. با دستمال نرم پاک کنید یا همانطور مصرف کنید عاشقش خواهید شد!
